Anadolu Merkezli Dünya Tarihi-Uriatri

Uriatri

Bu dönemde, Asur devleti de kuvvetlenmeye başlamıştı. M.Ö. 1300 yılında, Asur kralı I. Salmanasar ve daha sonra oğlu I. Tikulti – Ninurta, büyük bir ordu toplayarak Asur’u genişletmeye başladılar. Asurların M.Ö. 2500 den başlayan M.Ö. 619 tarihine kadar uzanan uzun bir tarihleri vardır. Takip kolaylığı açısından tarihçiler, Erken Dönem (M.Ö. 2500 den öncesi ile M.Ö. 1906 ya kadar uzanan), Eski Asur Dönemi (M.Ö.1906 - M.Ö. 1380), Orta Asur Dönemi (M.Ö 1380 - M.Ö 912), Yeni Asur Dönemi (M.Ö. 912- M.Ö 612) olarak bölerek incelerler. Biz şimdi burada Orta Asur dönemini anlatmaktayız.

I. Salmanasar’ın ilk amacı Mitanni devletini yıkmak ve Hititlere karşı sınırlarını güvenceye almaktı. I. Salmanasar bunu başardı. Mitanni yok edildi ve Asur sınırları batıda Kargamış'a, kuzeyde Van gölüne ve güneyde Babil’e kadar büyüdü.

Hitit devleti zamanında, Doğu Anadolu Hitit devletinin doğrudan hâkimiyeti dışında kalmıştı. Buradaki topluluklar küçük kasabalar halinde hayvancılık ve ticaretle uğraşmaya devam etmişlerdi. Bu dönemde, epeydir var olan maden ve taş işçiliği de, oldukça ilerlemiş durumdaydı. Mitanni devletinin yıkılışından sonra, Asur genişlemesi kuzeye doğru başlayınca, Doğu Anadolu kasabaları, kendi aralarında birlikler oluşturarak, Asur ilerleyişine direnmeye çalıştılar. Asur kralı I. Salmanasar zamanında, Asur ordusu bu bölgeleri fethetti, yaktı ve halkını köle olarak alıp götürdü. Halkın götürülemeyen bölümü ise çok ağır vergilere maruz kaldı.

M.Ö. 1272 ile 1243 yılları arasında, Asurlular bu bölgeye Uruatri demektedirler. Ve Asur kralı, Uruatri genel adı altında 8 ülkeyi aldığını yazmaktadır. Uruatri kelimesi Asurcada etnik bir mana içermez, dağlık bölge anlamında kullanılmaktadır. Daha sonra Asurlar, buraya Nairi ülkesi adını vermeye başladılar. Bu Nairi sözcüğü, Doğu Anadolu toplulukları tarafından da kabul edilmiştir. Onlar da kendilerine Nairi ve Van gölüne de Nairi gölü demeye başladılar. Asur kralı I. Tukulti-Ninurta, Nairi ülkelerinin 43 kralının Asur’a karşı baş kaldırmış olduğunu ama onları yenip, birbirine zincirle bağlı olarak Asur’a getirdiğini yazmaktadır.

Böylece, yaklaşık 100 yıl, Van gölü civarında yerleşmiş, Asurlara bağımlı kabilelerin sık sık baş kaldırması ve Asur’un da onları şiddetle cezalandırması ile geçti. M.Ö. 1000 yıllarına gelene kadar Van gölü çevresinde pek çok, irili ufak devletler veya kralcıklar vardı. Bu devletlerden biri de Urartu idi.