Anadolu Merkezli Dünya Tarihi-Suriye üzerine hesaplar

Suriye üzerine hesaplar

M.Ö. 1471 yılında, Mısır ile Hititler arasında bir antlaşma yapıldı. Kenan ülkesi Mısır hâkimiyetinde kalıyordu. Anadolu’da, Telepinu’dan 50 sene sonra, II. Tuthaliya (M.Ö. 1460 –

1440) büyük kral oldu. Daha eski çağlarda Tuthaliya adlı birinin Hitit kralı olduğu sanılarak, bu krala II. Tuthaliya denmiştir. Aslında I. Tuthaliya’nın kral olup olmadığı çok net belli değildir.

II. Tuthaliya ile Hitit İmparatorluğunun son ve en güçlü dönemi başlamıştır. Onun sülalesi Hitit İmparatorluğunun yıkılışına kadar (M.Ö. 1190) iktidarda kalmıştır. Bu Büyük Kral, yazılı kaynaklarda I. Hattuşili, I. Murşili ve I. Şuppiluliuma gibi en önemli dört Hitit Büyük Kralı arasında yer alır. II. Tuthaliya, Hitit devletinin Ortadoğu’daki çıkarlarını güvence altına almıştır. Adı, pek çok Hitit kralı gibi Hattiçedir ve bir dağ adıdır.

Mısır, III Tuthmosis döneminde eline geçirdiği Suriye’den, II Amenophis (M.Ö. 1427–1401) zamanında Mitanniler nedeniyle çekilmek zorunda kaldı. Mitanniler, Hititlerin yarı bağımlı hale getirdikleri Hurrileri de baş kaldırmaya ittiklerinden, Hititler için de önemli bir tehlikeydiler. Böyle, karışık bir dönem olan 50 yıl (M.Ö. 1440–1390) geçti. Bu süre içinde Hititler konusundaki olayları anlatacak yeterli belgeler daha bulunamamıştır. Ancak, yine de bu dönemdeki bazı olayları biliyoruz. Mısır ile Mitanniler aralarında anlaşıp, hanedan evlilikleri yapıp, müttefik oldular. Arzava da Mısır ile doğrudan iletişime girecek kadar, bağımsızlaştı. Kuzeyin baş belası Kaşkalar ise, Hattuşaş'a baskınlar yapıp, yakıp yıkıyorlardı.

Bu dönemde Hitit tahtına, II. Tuthaliya’dan sonra I. Arnuvanda çıktı (M.Ö. 1440 – 1420). Eşi Asmunikal imparatorluğun en hırslı Büyük Kraliçelerinden (tavananna) biriydi. Asmunikal Büyük Kral Tuthaliya ile Tavananna Nikalmati’nin kızıdır. Hitit kanunlarına göre iki kardeş evlenemez, evlenirlerse ölümle cezalandırılırlar. Bu nedenle kuvvetli olasılıkla, Arnuvanda Tuthaliya ve Nikalmati tarafından evlat edinilmişlerdir. Tuthaliya’nın karısı tavananna Nikalmati erken ölmüş ve daha Tuthaliya’nın sağlığında Asmunikal tavananna ilan edilmişti. Tuthaliya ölünce de evlat edinilip, Asmunikal ile evlendirilen Arnuvanda Büyük Kral olmuştu.