Anadolu Merkezli Dünya Tarihi-Hurriler

Hurriler

Hurrilerde Sanat

Hurriler aşağı yukarı, Hititlerle aynı dönemde Anadolu’ya gelmişlerdir. Ancak Hurriler Anadolu’ya doğudan gelmiş ve bir süre Güneydoğu Anadolu, Suriye ve Kuzey Mezopotamya’da hüküm sürmüşlerdir. Hurrilerin Güney Kafkasya’dan ve Hazar denizinin güneyinden Doğu Anadolu’ya geldikleri sanılmaktadır. Göçebe bir topluluktur, Anadolu’ya doğru hareketleri M.Ö. 3000 yıllarında başlamış ve 1000 yıl sürmüştür. Hurriler yayılarak, zamanla Suriye’ye kadar olan tüm topraklara yerleşmişlerdir. M.Ö. 2000 yıllarında, Güneydoğu Anadolu, Suriye ve Kuzey Mezopotamya’da en çok konuşulan dil Hurricedir.

Daha önce Doğu Anadolu’da gördüğümüz, dağ ve ovalardaki farklı kültürler, zaman içinde, Hurrilere akraba kabilelerin bölgeye gelmesi ile birleşmeye başladılar. Bu dönemde ekonominin temelini tarım ve hayvancılık oluşturuyordu. Ancak, hayvan ekonomisi, tahıl ekonomisine göre çok daha ağırlıklıydı. Zamanla hayvancılık, üretim fazlası oluşturmaya başladı. Bu da, ticarete ve sınıf farklılığına yol açtı. M.Ö. 2000 yıllarında, Doğu Anadolu toplulukları, Suriye ile Kuzey Kafkasya ile ve Asur’la ticaret yapıyorlardı.

Hurrice ilginç bir dildir. Hint - Avrupa ve Semitik dillerle ilgisi yoktur. Ön takılar kullanılan Hatticeden de farklı bir dildir. Hurricede takılar kelimelerin arkasına gelir. Buna rağmen, Hurrice ile diğer eklemeli diller arasında ilişki bulunamamıştır. Yani, Hurrice takıları itibarı ile Türkçeye benzer, ama aralarında bir ilişki bulunamamıştır. İleride değineceğimiz Urartu dili, Hurriceden türemiştir.

Hititlerin yayılması sonucu, Hurrilerin yaşam bölgeleri de Hititlerin eline geçmişti. Bu dönemde, pek çok bölgede örneğin Kizzuvatna (Kizzuwatna, Çukurova’nın kuzeyi) da Hurriler ve Luvice konuşan etnik guruplar bir arada yaşıyordu. Hitit ve Hurriler hep iç içe yaşamışlardır, örneğin, pek çok Hitit kralının eşi Hurri kökenlidir.