Anadolu Merkezli Dünya Tarihi-III. Ur hanedanı

III. Ur hanedanı

M.Ö. 2200 yılında, Guttiler Sümer ülkesine saldırdılar. Uzun süren savaşlardan sonra, Sümer Akkad krallığı, bu sefer Ur hegemonyası altında birleşti. Bu dönemde, yani III. Ur hanedanı döneminde, Kral Şulgi, hem Asurlulara boyun eğdirdi ve hem de Elamlara karşı pek çok zafer kazandı.

3000 yılında meydana gelen genel hareketlenmenin bir uzantısı olarak, M.Ö. 2200 'de, kuzey Mezopotamya’da, Sami kökenli bir halk yayılmaya başladı. Bu halk, Akkadlar tarafından kurulan Asur şehri etrafına yerleştiği için, Asurlular adını aldılar. Asurlular başlangıçta ve uzun bir süre, ticaretle uğraşarak zenginleştiler ve çoğaldılar. Başlangıçta önemli bir devlet değillerdi. Ama tarihin gelecek sayfalarında, çok önemli bir rol oynayacaklardı. Asurlular, Sümer-Akkad yazılı eserlerini kendi dillerine tercüme ederek ve benzerlerini üreterek, Sümer din ve edebiyatının yayılmasını sağladılar. Kurdukları kolonilerle yazının Anadolu’ya girmesine sebep oldular.

Aşağı Mezopotamya’da maden yatakları olmadığından, madenler Anadolu’dan güneye gidiyordu. Yol üzerinde ise Asur şehri vardı. Asur şehrinin baştan beri maden ve kereste ticaretinde önemli bir yer tuttuğunu düşünebiliriz. Ticaretin geliştiği şehirde, aristokrat bir tabaka hızla zenginleşti. Buna paralel olarak Asur şehri de gelişti.

Yapılan kazılarda, şimdi Bahreyn olarak tanınan yerde, Dilmun kentinin harabeleri bulunmuştur. Dilmun’un kent yaşı M.Ö. 2200 yılına gitmektedir. Daha sonra bahsi geçeceği gibi, Dilmun, Sümerler için tanrıların şehridir ve dinlerinde önemli bir yer tutar. Dilmun, ileride ortaya çıkacak olan tek tanrılı dinlere Cennet fikrini veren yerdir.

Sümerliler kral listelerini M.Ö. 2100 tarihlerinde hazırlamaya başladılar. Hanedan ve kral isimlerini en baştan itibaren sıralamaya başladılar. İlk kralları olarak kral Eridu’yu kabul ettiler.

Sümer ve Akkad’ın en ünlü krallarından biri, üçüncü Ur hanedanının kurucusu Ur-Nammu’nun oğlu Şulgi’dir. M.Ö. 2130 yılında Sümerliler, Akkad hâkimiyetinden kurtularak, Ur kentini tekrar yönetmeye başlamışlardı. M.Ö. 2113 tarihinde, kral Ur-Nammu ile Ur kentinin altın çağı başladı. Ur limanı ile Umman arasında çalışan Umman gemilerinin serbestçe Ur limanına geliş ve gidişleri garanti altına alındı.

Ur Kentinde Ziggurat

Ur-Nammu oğlu Şulgi yarım yüzyıl hükümdarlık etmiştir. Şulgi, kadim dünyanın gelip geçmiş hükümdarlarının en seçkinlerinden biridir. Olağanüstü bir askeri liderdi. Titiz bir yönetici idi. Kültür ve sanat hamisiydi. Saray ve tapınak hesaplarının düzgün ve etkin tutulabilmesi için muhasebe ve hesaplama dizgesi kurmuştur. Takvimi yeniden düzenlemiştir. Ülkenin tümünde uygulanan, ağırlık ve uzunluk standardı getirmiştir. Babasının tamamlayamadığı, Sümer’in en görkemli yapısı Ur ziguratını tamamlamıştır. Diğer Sümer kentlerinde de dini yapılar, ziguratlar inşa ettirmiştir. Edebiyat ve müziğe düşkün kişiliği, onu sanatçıların hamisi yapmıştır. Yolları geliştirmiştir. Yol kenarlarında, yolcuların kalıp dinlenebileceği bahçeli dinlenme evleri yani bir nevi moteller yaptırmıştır. Onun zamanında yolculuk zevkli ve güvenli bir hale gelmiştir.