Anadolu Merkezli Dünya Tarihi-Höyükler

Höyükler

Anadolu’da, Mezopotamya ve İran’da evler kerpiçten yapıldığından, tarih boyunca kültür katmanlarının üst üste yığılması ile topraktan büyük tepeler oluşmuştur. Bu tepelere Mezopotamya’da “ Tell “, İran’da “ Tepe “, Anadolu’da “ Höyük “ denir.

İlk yerleşimler kesinlikle tarıma elverişli bir yerde, akarsuyun hemen kenarında kuruluyordu. Herhangi bir yerleşim deprem, salgın hastalık veya savaş sonucu yıkılarak oturulamaz hale gelse bile bu yıkıntı hala yörenin en oturulabilir yeri olma özelliğini koruyordu. İnsanlar yıkıntıyı bırakmıyor, kerpiç evlerin yıkıntıları kolayca düzeltilerek, yeni yerleşimi eskisinin üzerine kuruluyordu. Böylece, kültür katmanları üst üste gelerek kent-tepeler meydana geldi. Höyükler yükseldikçe, oturmaya daha elverişli hale geliyordu. Yükselen tepe daha serin esinti alıyor, serinlik artıp, sivrisinek azalıyordu. Ancak yükselmenin de bir sınırı vardı. 20–30 metre yükseldikten sonra, tepe alanı küçülüyor, iniş çıkış zorlaşıyordu. Bu duruma gelindiğinde, yükselen tepeler terk edilerek yeni yerleşimlere geçiliyordu.

Höyükler genelde yassı biçimli tepelerdir. Çapları en geniş yerlerinde 100 ile 500 metre arasındadır. Höyükler düz alanlara kurulduğundan, onları uzaktan seçmek kolaydır. Höyükler gibi tepe haline gelmiş bazı yerler de Tümülüslerdir. Höyükler üst üste yığılmış kent kalıntıları iken, Tümülüsler içlerinde anıt mezarlar olan tepelerdir. Tümülüsler, höyüklerden hem daha küçük ve her de daha sivridirler. Höyükler binlerce yılda oluşurken, Tümülüsler bir seferde yapay olarak yığılan toprakla oluşturulmaktadır.